Category: Gewichtsverlies

De perfecte afslankpillen: waarheid of mythe?

Als obese mensen gevraagd wordt naar hun visie op een ideaal geneesmiddel voor hun aandoening, dan is er een behoorlijke kans dat ze ongeveer het volgende antwoorden: ‘Dat moet een geneesmiddel zijn waar je fantastisch van afvalt zonder dat je daarbij een dieet hoeft te volgen of je leefpatroon anderszins hoeft aan te passen. Het heeft geen bijwerkingen en moet het liefst in de vorm van een korte kuur genomen worden, waarbij het gewicht na het beëindigen van de kuur op een ideaal niveau blijft.’

Dit ideale beeld van een superafslankmiddel heeft veel handi­ge zakenlieden ertoe gebracht om zogenaamde afslankproduc­ten op de markt te brengen die, als je de wervende advertentie­teksten moet geloven, voor een groot deel aan dit ideale beeld voldoen. Deze advertentieteksten ontvouwen vaak, op gezag van bij naam genoemde – maar in werkelijkheid niet bestaan­de – buitenlandse obesitasexperts, fantastische en voor de leek zeer aannemelijke theorieën over het ontstaan van obesitas en hoe je dit probleem nu echt dient te behandelen. Daarbij kijken ze vaak een beetje meewarig neer op mensen die diëten volgen en sporten om gewicht kwijt te raken.

Afslanken is een miljoenen business

In Nederland is recent deze markt van afslankproducten gein­ventariseerd. Daarbij bleek dat er 16 soorten afslankdruppels, II soorten afslankthee, 76 soorten afslankcapsules of -tablet­ten en enkele zeer bijzondere producten als afslankzooltjes en afslankondergoed verkrijgbaar zijn in de Nederlandse super­markten, drogisten en reformzaken. Een ware miljoenenbusi­ness, waar wanhopige mensen met overgewicht en obesitas hun geld aan spenderen. Deze middelen hebben voor het grootste deel een licht laxerende en/of vochtafdrijvende wer­king waardoor men in het begin inderdaad enig gewicht kan verliezen. Dit gewichtsverlies berust echter niet op vetverlies en dat is waar het bij de behandeling van obesitas natuurlijk om gaat. Geld besteden aan dit soort middelen is niet anders dan het geld in de vuilnisbak deponeren. Gelukkig zijn deze middelen gewoonlijk niet schadelijk voor de gezondheid, maar dat kan ook wel eens anders zijn. In België is enige jaren gele­den een aantal doden gevallen en zijn mensen ernstig ziek geworden door het gebruik van een afslankproduct dat onher­stelbare schade aan de nieren bleek toe te brengen.

Xenical

Orlistat is onder de merknaam Xenical geregistreerd voor de aanvullende (samen met een energiebeperkt dieet) behande­ling van obese patiënten (dus met een BMI groter dan 30) en van patiënten met minder ernstig overgewicht (BMI groter dan 28) als er tevens andere risicofactoren (zoals verhoogde bloeddruk, type 2 suikerziekte of stoornissen in de bloed­vetten) aanwezig zijn.

De werking van orlistat berust op een vermindering van de opname van de vetten in de voeding door het maagdarm­kanaal. Alle vetten in de voeding (zowel zichtbare als onzicht­bare!) bereiken het bovenste deel van de dunne darm in de vorm van triglyceriden. Daar vindt door de inwerking van enzymen uit de maagdarmwand en de alvleesklier splitsing van deze triglyceriden in vrije vetzuren en glycerol plaats. Deze enzymen heten Jipases. De vrije vetzuren en het glycerol kun­nen nu door de darmwandcellen worden opgenomen en in deze cellen worden de vetzuren en het glycerol weer samenge­voegd tot triglyceriden. Daarna worden de triglyceriden via lymfevaten afgevoerd om uiteindelijk gestapeld te worden in het vetweefsel.

Orlistat remt de werkzaamheid van deze lipases doordat het zich aan deze enzymen bindt. Het gevolg hiervan is dat de vet­ten uit de voeding minder goed gesplitst en daardoor ook minder goed door de darmwandcellen opgenomen kunnen wor­den, en uiteraard wordt daardoor de opslag in de vetdepots ook minder.

Gemiddeld wordt tijdens het gebruik van orlistat 30% van de vetten uit de voeding niet gesplitst en deze ongesplitste vetten verlaten onveranderd het lichaam via de ontlasting; 70% van de vetten wordt dus wel normaal gesplitst en in het lichaam opgenomen (zie figuur 16).

Het is belangrijk dat we ons realiseren dat orlistat uitsluitend werkzaam is bij de vertering van vetten en dus geen invloed heeft op de opname van eiwitten en koolhydraten. Het struc­tureel verminderen van de opname en opslag van vetten heeft uiteraard een gunstige invloed op de grootte van de vetdepots die hierdoor immers zullen afnemen.

De behandeling moet worden gestaakt als het gewichtsverlies in drie maanden minder is dan 5% van het oorspronkelijk gewicht; uit onderzoek blijkt namelijk dat in deze groep het effect van orlistat op lange termijn te gering is. Xenical-gebruikers kunnen deelnemen aan een gratis individu­eel telefonisch ondersteuningsprogramma, dat streeft naar optimale informatie en motivatie. Gegevens over effectiviteit en veiligheid van het gebruik van orlistat gedurende een periode langer dan twee jaar zijn (nog) niet voorhanden.

Phentermine

Phentermine is een dieetpil op recept die de eetlust onderdrukt. Phentermine is verkrijgbaar onder de merknamen Adipex-P en Lomaira. Voor mensen die zwaarlijvig zijn, of een gewichtsgerelateerde medische aandoening hebben, kan dit eetlustremmende middel een levensveranderend medicijn zijn. Phentermine is effectief, veilig voor de korte termijn (drie maanden) en niet duur. Voor mensen die gewoon in hun skinny jeans willen passen, zou phentermine nooit medisch geadviseerd of voorgeschreven worden.

Phentermine is de oudste voorgeschreven afslankpil in Nederland die vandaag de dag wordt gebruikt om obesitas te behandelen. Het is ook het geneesmiddel dat het meest wordt voorgeschreven voor dit doel, ook al zijn er nieuwere opties op de markt.

Het is populair omdat het effectief is. Studies hebben uitgewezen dat het een gewichtsverlies van 5% tot 10% in 12 weken kan bewerkstelligen, wanneer het wordt ingenomen als onderdeel van een behandelplan dat een caloriearm dieet en meer lichaamsbeweging omvat.

Phentermine is, in medisch jargon, een anorecticum, wat simpelweg betekent dat het de honger remt. Het doet dit, gedeeltelijk, door de vrijlating van bepaalde chemische stoffen in de hersenen in het gebied van de hypothalamus dat de eetlust controleert.