Iedere pijn die langer dan zes maanden aanhoudt, wordt chronische pijn genoemd. De pijn kan te wijten zijn aan een ziekte als artritis, kanker of aan een zenuwbeschadiging. Hij kan ook de ‘echo’ zijn van een kwaal waarvan men lijkt te zijn hersteld. Chronische pijn kan zelfs geestelijke spanning als oorzaak hebben. Vaak bestaan er doeltreffende middelen tegen.
Acute pijn ontstaat als zenuwuiteinden, Llpijnreceptoren of nociceporen genoemd, geprikkeld worden door stoffen die vrijkomen bij ontsteking of beschadiging van weefsels. De pijn vertelt u dat er iets fout is; u hebt bijvoorbeeld in een punaise getrapt, u staat te dicht bij een kachel of u hebt een beschadigde spier, een ontstoken blindedarm of u hebt zich in uw vinger gesneden.
Bij hardnekkige pijn is de zaak ingewikkelder. Pijnreceptoren spden zeker een rol bij een ziekte waarbij w.fselbeschadiging optreedt: bijvoorbeeld :·klemde zenuwen door een uitpuilende te- enwervelschijf of misvorming van een bor door een gezwel. Maar sommige soorten pijn houden aan, ook als de weefsels duidelijk genezen zijn, of, nog vreemder, als er nooit sprake is geweest van weefselbeschadiging.
Middelen tegen acute pijn zijn ontstekingsremmers (NSAID’s) en pijnstillers. Bepaalde soorten acute pijn zijn te bestrijden met middelen tegen spierkramp en depressies. Op lange termijn is echter niet alleen een medische, maar ook een meer holistische aanpak gewenst, waarbij ook andere – psychologische – factoren en de leefwijze bekeken worden. Fysiotherapie kan van belang zijn voor mensen met aanhoudende gewrichts- of spierpijnen.
Lichaamsbeweging
Een goede, niet medicamenteuze manier om pijn te bestrijden is fysiotherapie en lichaamsbeweging. Een goed evenwicht tussen rust en beweging is belangrijk bij iedere chronische kwaal. Het gebruikel advies bij acute pijn is rust, om te vermijden dat de kwaal verergert, maar bij langdurige pijn doet rust alléén meer kwaad dan goed. Lichaamsbeweging voorkomt dat de spieren, bij niet-gebruik, slap raken, wat nog meer pijn veroorzaakt. Beweging bevordert ook de aanmaak van endorfinen, onze natuurlijke pijnstillers. Hardlopers bijvoorbeeld zijn zich vaak niet eens bewust van een blessure, als gevolg van de werking van endorfinen.
Artsen, fysiotherapeuten, osteopaten en chiropractors kunnen adviezen geven over de mare van lichaamsbeweging; bezigheidstherapeuten doen dat over werk en huishoudelijke taken.
Leren ontspannen
Ontspanning is een belangrijk instrument voor pijnverlichting. Chronische pijn kan een vicieuze cirkel van stress, spanning, angst, nog meer pijn en stress bewerkstelligen. Dit alles heeft een schadelijk effect op de gezondheid: de bloedcirculatie vermindert, de hartslag gaat omhoog, spieren raken gespannen, spijsvertering en slaappatronen worden verstoord.
Vergaande lichamelijke en geestelijke ontspanning helpt die cirkel te doorbreken. Ontspanning zorgt dat stress en giftige stoffen wegvloeien, bevordert de productie van endorfinen en geeft het lichaam de mogelijkheid om gebruik te maken van de zelfgenezende krachten. Diepe ontspanning is gewoonlijk een combinatie van ritmisch ademhalen en het aan- en ontspannen van afzonderlijke spiergroepen. Er bestaan bandjes met ontspanningsoefeningen. Visualisatie – soms zelfhypnose genoemd, is ook een mogelijkheid. Men verplaatst zich bijvoorbeeld in zijn fantasie naar een rustgevende, aangename plek.
Een alternatieve therapie voor het omgaan met chronische pijn is psychotherapie. Acupunctuur kan sommige soorten chronische pijn verhelpen. Acupressuur, massage en aromatherapie kunnen u helpen om te ontspannen, uw endorfinengehalte en uw pijngrens te verhogen.
Zenuwbehandeling
Pijnverlichting zonder medicijnen kan via transcutane elektrische zenuwstimulatie (TENS). Een apparaatje zendt elektrische impulsen uit via elektroden naar dat deel van het lichaam dat pijn doet. Er worden dan endorfinen vrijgemaakt of de overdracht van pijngewaarwordingen naar de hersenen wordt geblokkeerd. Onderzoek toont aan dat TENS soms bij een derde van de patinten verlichting geeft.